Nieuw rapport

Vandaag 6 december 2019 ontvingen alle gemeenten in Noord-Brabant de evaluatie van het beleidskader van de provincie Noord-Brabant 2016-2019. In 2020 moet een nieuw beleidskader worden vastgesteld. Nu was er gelegenheid voor de toezichtontvangers zelf om de provincie te vertellen hoe het toezicht vanuit de provincie wordt ervaren.

Het rapport is openbaar en gepubliceerd op de website van de provincie Noord-Brabant. Enkele conclusies uit het onderzoek:

•  Impact van IBT het functioneren van het openbaar bestuur beperkt, het IBT kan werken als stok achter de deur maar zet niet écht aan tot verbetering van presteren.
• Er is een goede bijdrage geleverd aan de uitvoering van de wettelijke taken.
• Toezichtontvangers zijn tevreden over de eigen horizontale controle (de werking daarvan is door de provincie niet getoetst). De bijdrage van provincie is niet expliciet gemaakt.
• Er zijn extern twijfels bij de effectiviteit en efficiëntie van het toezicht. Zo zijn er twijfels bij de efficiëntie en effectiviteit van het proces. En bij de aansluiting van de beoordelingscyclus op de gemeentelijke cyclus.

• Specifiek bij archieftoezicht is het onduidelijk hoe de rollen van de provincie en de gemeentearchivaris zich tot elkaar verhouden.

Wet RGT

De wet Revitalisering Generiek Toezicht (RGT) beoogde een einde te maken aan de vele regelingen voor specifiek toezicht die in de loop der jaren zijn ontstaan. Daardoor moest de toezichtbureaucratie, met de bijbehorende bestuurlijke drukte en de toezichtlasten, afnemen. De verticale provinciale toezichthouders grijpen pas in wanneer er tekenen zijn dat de Archiefwet 1995 niet naar behoren wordt uitgevoerd. Het college van B. en W. dient zich in de eerste plaats aan de gemeenteraad te verantwoorden voor de uitvoering van taken ( ‘horizontale verantwoording’). De provincies maken vervolgens gebruik van dezelfde informatie bij de uitoefening van het toezicht. Het belangrijkste uitgangspunt van de wet RGT is (onderling) vertrouwen. De provincies houden toezicht op de gemeenten en het Rijk houdt toezicht op de provincies. In de Provinciewet en de Gemeentewet zijn daartoe (herijkte en gerevitaliseerde) toezichtinstrumenten opgenomen.

Voorts geldt in de wet RGT het uitgangspunt ‘eenmalige uitvraag, meervoudig gebruik’.  Het principe houdt in dat informatie die al openbaar beschikbaar is niet nog een keer mag worden uitgevraagd.

Hoe nu verder?

Het is te hopen dat de vervolgstap niet per provincie wordt gezet, maar dat in het kader van Agenda Toekomst Toezicht (ATT) de onderlinge verschillen tussen al die kaders en de verschillende instrumenten op elkaar worden afgestemd. Hierdoor kan er dan echt invulling worden gegeven aan de geest van de wet RGT en de rol van de gemeenteraad worden versterkt. Een proces dat feitelijk al vanaf 2012/2013 vorm had moeten krijgen.

De zeven principes van het ATT zijn:

1.Horizontaal voorop en wordt versterkt,

2.Uniformiteit (methodiek) en maatwerk,

3.Risicogericht toezicht,

4.Toezicht is proportioneel en wordt uitgeoefend middels een interventieladder,

5.Transparantie,

6.Verbinden van inzichten,

7.Efficiënt en effectief.