Einde van de autonomie van de inrichting van gemeentelijke informatiehuishoudingen ?

We schijnen  het niet in de gaten te hebben gehad dat het Rijk in hoge mate het beleid van gemeenten beïnvloedt. Binnenlands Bestuur bericht hierover in haar laatste nummer, dit keer vanuit het feit dat gelden van het gemeentefonds minder vrij besteed mogen worden. Iedereen die bij een gemeente werkt kan het niet zijn ontgaan dat het geen sinecure is om gemeentebegroting van 2012 vast te stellen. Is het wel of niet een kerntaak, kan die taak uitbesteed worden en vooral kan het minder. Moet er niet beter worden samengewerkt met andere gemeenten ?

Datzelfde Rijk stelt met die mindere budgetten allerlei eisen aan gemeenten. Daarentegen zijn  er meer budgetten nodig voor ICT en gemeenten doen dat ook. E-overheid, NUP, BAG, WRO en WABO, we hebben issues afgelopen jaren veel op BREED besproken gezien en de vragen zijn nog niet beantwoord. Ook hier oefent het Rijk invloed uit op de inrichting van de gemeentelijke informatiehuishoudingen.  Die implementaties kosten vaak veel meer geld dan voorheen. 

Dan de grootte van de gemeenten. Vaak kleine gemeenten lukt het niet om al die van bovenaf opgelegde verplichtingen in te voeren. Naast het budget is er niet altijd expertise in huis om het uit te voeren. Daarom wordt er veel ingekocht bij een grotere gemeente of samengewerkt. Ik zie op dat gebied meer diffuse informatiehuishoudingen ontstaan, want niet altijd worden over informatie van tevoren goede afspraken gemaakt.  Gemeenten moeten vaak wel samenwerken, wat is dan de individuele autonomie ?

Vanavond  tijdens het NOS-journaal hoorde ik Roemer bij een bezoek aan de rampplek in Moerdijk zeggen dat het voor een kleine gemeente niet mogelijk is een dergelijk milieupark te controleren ? Een dergelijke ramp kan tot organisatieverandering leiden, misschien komt het bevoegd gezag wel bij de centrale overheid te liggen.

 

Ik schets drie invalshoeken van de invloed van het Rijk, geld, wetgeving, expertise. Gaat dit verlies van autonomie zonder dat we het zelf in de gaten hebben of is dit een bewuste strategie vanuit het Rijk ?

 

 

 

Weergaven: 321

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

"Bewuste strategie" klinkt alsof er boze krachten aan het werk zijn in Den Haag. Ik weet niet of dat zo is. Wat ik wel zie in de Haagse invloed is dat keten-informatisering in een rap tempo belangrijker wordt. Twee duidelijke indicatoren:

 

  • De schreeuw om meer samenwerking tussen gemeenten om zo enerzijds complexere problemen aan te kunnen pakken en anderzijds om minder euro's nodig te hebben. Yvonne noemt dit ook.
  • De stijgende vraag naar centrale informatievoorzieningen. Daarbij bedoel ik met name de basisregistraties, maar ik vind met name interessant hoe vaak er gevraagd wordt om centrale dossiers (EPD, EKD, etc.) en centrale registers (LRKO, ZBO-registerBIG-register en er zijn politici die rondlopen met het idee voor een landelijk register aan overheiddocumenten)

 

Die keteninformatisering wordt technisch gerealiseerd door het bouwen en beheren van systemen door bijvoorbeeld Logius of door het gebruik van bestaande oplossingen zoals social media.

 

Ik vind deze vraag naar keteninformatisering lastig in overheidsland. Zijn alle organisaties volwassen genoeg (INK-model) om de stap naar een ketengerichte organisatie te zetten? Ik denk het niet. Daardoor wordt het groeien geforceerd, hetgeen leidt tot soms heftige groeipijnen. Maar goed, de burgers en de politici verwachten het van ons, dus we hebben weinig keus. 

 

Wat dat betreft kan schaalvergroting misschien helpen. Minder organisaties = een kortere keten (?)

Ik denk het eerste. Maar ik geloof wel dat er een continue (bewuste of onbewuste) machtstrijd gaande is tussen overheidsorganisaties, ook al werken we steeds meer samen. En landelijke organisaties als het ICTU en Logius of KING hebben meer invloed in Den Haag.

 

Daarnaast denk ik dat we als gemeenten te vaak als schaapjes achter Den Haag aanrennen. Van het NUP zijn alleen de basisregistraties wettelijk vastgelegd, de rest is een akkoord tussen het rijk en de VNG. Maar we zijn niets verplicht aan de VNG toch? We hebben als uitvoeringsorgaan toch best veel macht, maar die gebruiken we soms te weinig.

Eerlijk gezegd denk ik niet dat hetgeen Yvonne beschrijft iets te maken heeft met bewust of onbewust beleid. Ik ben hier misschien iets te cynisch in, maar ik denk dat ambtenaren in Den Haag plannen ontwikkelen zonder zich ook maar een seconde af te vragen of die plannen uitvoerbaar of te bekostigen zijn door de instanties die diezelfde plannen moeten implementeren. Wel denk ik dat dat op zichzelf een bewuste keuze is vanuit de gedachte dat inbreng vanuit de uitvoerende laag alleen maar kan leiden tot uitstel of zelfs afstel van de invoering van nieuwe plannen.

Goed actueel voorbeeld daarbij: koppeling BAG - GBA per 1 juli 2011 (brief agentschap BPR van 6 dec 2010).

en dat terwijl  diverse gemeenten de maatwerkafspraken vanuit de BAG-audit aan het verwerken zijn en nog in beheer aan het nemen zijn. Hoe kan je een koppeling realiseren terwijl je database en beheer nog niet staat als een huis? Wie bedenkt die planning?

 

De pressiemiddelen die worden ingezet zijn fors en rondom basisregistraties durf ik te stellen dat er geen sprake meer is van gemeentelijke autonomie. Ik ga daarin mee met Marco en trek hem nog door... kan je bij een stijgende vraag naar centrale informatievoorzieningen wel gemeentelijk autonoom blijven?

Leon van Oosterom zei:

 Ik ben hier misschien iets te cynisch in, maar ik denk dat ambtenaren in Den Haag plannen ontwikkelen zonder zich ook maar een seconde af te vragen of die plannen uitvoerbaar of te bekostigen zijn door de instanties die diezelfde plannen moeten implementeren.
Nog een invalshoek, verplichte decentralisatie van taken vanuit het Rijk, zie deze http://www.vngmagazine.nl/archief/1484/commentaar-decentraliseren-2011

Misschien blijven gemeenten toch nog wel autonoom ?

De Tweede Kamer heeft aan de Algemene Rekenkamer gevraagd  om niet alleen ict bij de Rijksoverheid te onderzoeken, maar ook die van gemeenten mee te nemen. Nu blijkt dat juist de lagere overheidssector  buiten beschouwing blijft. Zie deze link.

Vanuit keteninformatie bezien zou een algeheel onderzoek wel op zijn plaats zijn. Daarbij vraag ik me af of de plaatselijke rekenkamers de beschikking hebben over dergelijke specialistische kennis. De VNG zelf geeft geen openheid van zaken.

Antwoorden op discussie

RSS

© 2024   Gemaakt door Marco Klerks.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden