De Tweede Kamer bespreekt donderdag 16 mei 2019 tijdens het Algemeen Overleg BZK met staatssecretaris Knops de diverse ontwikkelingen met betrekking tot de digitale overheid, waaronder het advies van de RvS. 

Inwoners centraal

Voor gemeenten staan inwoners centraal. Als vereniging is de VNG de afgelopen jaren dan ook actief met het in kaart brengen van de impact van digitalisering op de samenleving. De VNG heeft de verbreding gemaakt van dienstverlening alleen, naar dienstverlening én informatiesamenleving. En daarmee zetten gemeenten in op een maatschappelijke dialoog die handvatten biedt. Een bestuurlijk handelingsperspectief is hard nodig in een samenleving waar de markt in toenemende mate wordt gedirigeerd door tech-giganten als Google, Facebook en Uber. De snelheid waarmee dergelijke platforms hun intrede doen staat in contrast met de handelingssnelheid van de overheid. De vraag is of een overheid niet sneller zou moeten kunnen handelen wanneer nodig. Om het publieke belang te waarborgen, moeten we in beweging komen.

Waardevol Digitaliseren

Ook de recente publicatie (in opdracht van de VNG) van het Rathenau Instituut, Waardevol Digitaliseren, past bij het advies dat de RvS geeft. Juist op het gebied van democratische waarden en de rechtsstatelijke verhoudingen biedt die publicatie steun. Het helpt lokale bestuurders in hun beleidskeuzes op het terrein van de informatiesamenleving, om maatschappelijke doelen voorop te stellen en te handelen vanuit publieke waarden, zoals privacy, zelfbeschikking, het tegengaan van sociale uitsluitingen en toezicht op technologie.

Dilemma’s digitale dienstverlening

Gemeenten hebben dagelijks te maken met dilemma’s bij digitale dienstverlening. Digitalisering biedt namelijk ook veel kansen waarbij telkens afwegingen gemaakt worden. Mag een gemeente inwoners  bijvoorbeeld actief ondersteunen op basis van een bepaalde data-analyse tot op persoonsniveau of gaat dat rechtsstatelijk te ver? Er is een infrastructuur nodig om met deze dilemma’s om te gaan. Hoe zorgen we voor de aanleg van een ‘digitale snelweg’ mét ‘vangrails’ vanuit de gedachte van een inclusieve samenleving?

Aanknopingspunten

De VNG ziet veel waarde en aanknopingspunten in de adviezen die de RvS in haar ongevraagd advies aandraagt waaronder het advies om ICT en uitvoering vanaf het begin onderdeel te laten zijn van het (multidisciplinair) voorbereiden van wet- en regelgeving en daar het wetgevingsproces op in te richten. Hetzelfde geldt voor het voorstel tot de ontwikkeling van een nieuw beginsel van behoorlijk bestuur, het recht op toegang tot- en zinvol contact met de overheid. Uiteraard is het wel van belang om de uitvoeringsconsequenties van dit beginsel mee te nemen om hier in de uitvoering daadwerkelijk zinvol invulling aan te kunnen geven.

Techniekonafhankelijk wetgeven

Ten aanzien van één advies heeft de VNG bedenkingen: de RvS adviseert om in algemene zin terughoudend te zijn met zogenoemd techniekonafhankelijk wetgeven, waarbij randvoorwaarden worden geformuleerd waarbinnen de techniek moet blijven. Gemeenten ervaren juist in sommige gevallen het belang van het techniekonafhankelijk formuleren van voorzieningen en normen in wetgeving. Als voorbeeld geldt de AVG die op privacy stuurt, onafhankelijk van techniek.

Meer informatie

• Reactie VNG op ongevraagd advies RvS over effecten digitalisering v...