Bron: website TOEZINE

Voor handhaving is goede informatie nodig, maar die is niet altijd voorhanden. VNG Realisatie helpt gemeenten om hun informatievoorziening te moderniseren. De nieuwe informatieoplossingen maken het leven van ambtenaren en burgers makkelijker én zorgen voor privacybestendige informatie-uitwisseling.

WEG UIT DE JUNGLE VAN INFORMATIESYSTEMEN

Véél verschillende systemen, een opmars van nieuwe technologieën, maar weinig budget om te vernieuwen. De informatievoorziening bij gemeenten groeide door de jaren heen uit tot een ware jungle. Dus namen de hoofden van de gemeentelijke ICT-diensten samen het initiatief tot een digitale werkplaats: Common Ground [kader]. Hierin ontwikkelen dienstverleners en informatieprofessionals bij gemeenten nieuwe informatieoplossingen en -tools die het leven van ambtenaren én burgers makkelijker maken. Hun aanpak: oplossingen scheiden van data en processen. Dit maakt een einde aan het eindeloos kopiëren van die data en borgt de legitieme uitwisseling van gegevens.
 Uitleg over Common Ground

VOORBEELD 1: MELDINGEN BETER AFHANDELEN

Zo ontwikkelde de digitale werkplaats op initiatief van de gemeenten Amsterdam, Den Bosch en Almere en de Foundation for Public Code een informatieoplossing die meldingen over de openbare ruimte verwerkt. In Amsterdam komen jaarlijks zo’n 300.000 meldingen binnen. Van een half gezonken bootje in de gracht tot geluidsoverlast door rolkoffers van toeristen. Die berichten bereiken de gemeente via liefst veertig verschillende kanalen. De applicatie ‘Signalen’ categoriseert ze met hulp van kunstmatige intelligentie automatisch en handelt ze af. Meldingen belanden automatisch bij de juiste ambtenaar en ook de melder zelf krijgt van 'Signalen' een berichtje als de melding is afgehandeld.

We beschouwen data als bezit van burger en ondernemer

Raymond Alexander

De inwoners van Amsterdam hebben direct baat bij 'Signalen'. “Sinds de invoering worden meldingen in Amsterdam sneller en beter afgehandeld”, zegt Raymond Alexander, manager VNG Realisatie – voormalig chief information officer bij een gemeente. “De klanttevredenheid over de afhandeling van meldingen is gestegen met ruim dertig procent. Doordat 'Signalen' open source is ontwikkeld, kunnen ook andere gemeenten er gebruik van maken.”

VOORBEELD 2: GEGEVENS RAADPLEGEN BIJ DE BRON

Burgers en ondernemers zijn niet de enige ‘klanten’ van gemeenten. Ook informatieaanvragers, zoals handhavers, kloppen bij gemeenten aan. Met een ‘application programming interface’ (API) – een soort digitale reisstekker voor informatiesystemen – kunnen medewerkers van gemeenten met hun eigen software heel makkelijk gegevens raadplegen bij de bron. Denk aan de Basisregistratie Kadaster (BRK), Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), Basisregistratie Personen (BRP), het Handelsregister en de WOZ.

“Handhavers, rioolbeheerders, veiligheidscoördinatoren en medewerkers van vergunningen en belastingheffingen dachten als mogelijke data-aanvragers mee.”

De Kamer van Koophandel, Rijksdienst voor Identiteitsgegevens en het Kadaster ontwikkelden samen met VNG Realisatie onder de paraplu De Haal Centraal een flink aantal API’s volgens de aanpak van Common Ground. Dat deden ze op initiatief van de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven. Handhavers, rioolbeheerders, veiligheidscoördinatoren en medewerkers van vergunningen en belastingheffingen dachten als mogelijke data-aanvragers mee. De eerste API’s zijn ‘BRK Bevragen’ en ‘BAG Bevragen’ voor het Kadaster: gemeenteambtenaren die gegevens nodig hebben voor bijvoorbeeld fraudebestrijding, belastingzaken, vergunningen en handhaving raadplegen die direct bij de bron.

OOG VOOR PRIVACY

Als het over data en informatie gaat, dan is het woord ‘privacy’ zelden ver weg. Zo ook bij de oplossingen van Common Ground. De privacy van de burger staat namelijk hoog op het prioriteitenlijstje. “Snelle toegang via API’s bijvoorbeeld is erg handig en ook nog eens AVG-proof. Gegevens hoeven niet langer gekopieerd en gedeeld te worden”, zegt Alexander. Dat was al een eis vanuit de wet Basisregistraties, maar vanwege alle verschillende systemen moeilijk te realiseren. “Bij Common Ground beschouwen we data als eigendom van inwoners en ondernemers. Overheidsinstanties zijn bronhouder en beheerder van de kwaliteit van die gegevens. Deze visie helpt om veilige oplossingen te ontwikkelen die voldoen aan de AVG én gemeenten helpen om rekenschap af te leggen aan burgers. Veilige en privacybestendige gegevensuitwisseling draagt bij aan het vertrouwen in de overheid.”

DATA UITWISSELEN

Het streven is natuurlijk dat de nieuwe werkwijze en technologie langzaam de oude vervangen. “Dat heeft tijd nodig”, benadrukt Alexander. “De gemeentelijke informatievoorziening is heel divers en professionals die zich inzetten voor digitalisering van de overheid werken nauw samen met andere overheden en uitvoeringsorganisaties. Ik denk dat we rekening moeten houden met een horizon van tien jaar en misschien wel verder. Alle gemeenten staan achter de werkwijze en principes van Common Ground. Al nemen in de uitwerking de grotere gemeenten het voortouw, samen met marktpartijen.”

“Met de tools en systemen kunnen gemeenten meer bijdragen aan het toezicht, bijvoorbeeld om bijstandsfraude te voorkomen en bestrijden.”

De impact van Common Ground kan groot zijn: het eenvoudiger, sneller en slimmer oplossen van grote maatschappelijke opgaven. Zoals de duurzaamheidstransitie, meer grip op de (uitgaven in de) zorg, participatie en de handhaving van openbare orde en veiligheid. Al deze thema’s hebben baat bij digitalisering op basis van Common Ground. “Dat stelt gemeenten in staat mensgericht, regelarm, duidelijk, snel en zeker passende dienstverlening te organiseren", zegt Alexander. “Met de juiste koppelingen bijvoorbeeld valt beter te voorspellen waar en bij wie armoede ontstaat. Dat geeft gemeenten de kans om burgers proactief te ondersteunen.”

COMMON GROUND

Common Ground is een initiatief van twee gemeentelijke koepelverenigingen voor Informatiserings- & Automatiseringsprofessionals: IMG 100.000+ en de Vereniging van Informatie- en Automatiseringsprofessionals in Nederlandse Gemeenten (VIAG). VNG Realisatie voert de regie. Onder de vlag van Common Ground hervormen gemeenten samen met ketenpartners en marktpartijen hun informatievoorziening. De informatieoplossingen gaan anders om met data. Data worden losgekoppeld van werkprocessen en applicaties. En bij de bron bevraagd, in plaats van ze veelvuldig te kopiëren en op te slaan.