‘Digitalisering raakt iedereen. De grote vraag daarbij is hoe we die digitalisering zo kunnen inrichten dat iedereen kan genieten van de voordelen, met zo min mogelijk drempels’, zegt Jan van Zanen, VNG-voorzitter en gastheer als burgemeester van Den Haag, bij de opening van het congres.

Publieke waarden

Digitalisering biedt volgens staatssecretaris van Huffelen belangrijke kansen voor de overheid en samenleving. ‘Data hebben ons enorm geholpen tijdens de coronacrisis, maar kunnen dat ook doen op het gebied van landbouw, mobiliteit en duurzaam bouwen. De digitale overheid zou zich net zo snel moeten ontwikkelen als de digitale wereld zelf. Maar wel op basis van publieke waarden, zoals veiligheid, democratie en transparantie. Het gaat dus om toegankelijkheid, regie nemen en het zorgen voor vertrouwen in de informatiesamenleving.’ De sessie over de Datamanifest ging hier dieper op in. Uit de Interbestuurlijke Datastratagie volgt de opdracht om te komen tot een gedragen Datamanifest voor Nederland, een gebruikskader met heldere basisprincipes die duidelijkheid en perspectief geven.

Minder fietsendiefstal, meer Whatsapp-fraude

Ook was er aandacht voor informatieveiligheid en cybercriminaliteit. Nathan Ducastel en Kato Vierbergen van de VNG gingen in gesprek met cyberburgemeesters Martijn Vroom van Krimpen aan den IJssel en Pieter Heiliegers van Uithoorn. Ze constateerden dat niet alleen onze samenleving steeds digitaler wordt, maar ook de criminaliteit. ‘We zien minder klassieke misdaad, maar die afname houdt helaas gelijke tred met een toename van digitale misdaad. Minder fietsendiefstal, maar meer, veel meer Whatsapp-fraude.’

Schaarse expertise

Politieagenten achter een scherm doen soms belangrijker werk dan hun collega’s op straat, aldus Vroom. Volgens Heiliegers vindt ook drugscriminaliteit steeds vaker plaats in de digitale wereld. ‘We moeten alert zijn op onze jongeren. Wat gebeurt er online allemaal? Ook de gevolgen van een fenomeen als sextortion kunnen rampzalig zijn.’ Samenwerking tussen kleine en grote gemeenten, die meer expertise in huis hebben, is cruciaal. Ducastel: ‘Expertise is inderdaad schaars, dus die moeten we delen. Beter goed gejat dan slecht verzonnen.’

Maatschappelijk vraagstuk

Op het gebied van informatieveiligheid bestaan ook lokaal te grote verschillen. De risico’s voor gemeenten, inwoners en ketenpartners zijn groot. De cyberburgemeesters dringen aan op structurele politieke aandacht, ook lokaal, en structurele financiering. Ducastel: ‘We moeten de lange lijnen in de gaten houden. Dit is geen overheidsvraagstuk, maar een maatschappelijk vraagstuk. Meer coördinatie is nodig, ook binnen de overheid. Gelukkig groeit de aandacht voor dit onderwerp, ook binnen het kabinet. Het is belangrijk om de bestaande middelen goed te gebruiken en nieuwe te ontwikkelen. Gelukkig heb ik daarvoor vandaag veel goede ideeën gehoord.’

Het iBestuurcongres is vanaf oktober terug te kijken op de website van iBestuur

Meer informatie

• Lees de terugblik van de VNG-sessie 'Wees criminelen te slim af!'