BRON: website Digitale overheid

De WMK-toets is een methode voor het maken van een afweging voor juist gebruik van gegevens. WMK staat voor Willen, Mogen, Kunnen. De toets helpt organisaties om in een korte tijd ‘het goede gesprek’ te voeren over een voorliggende gegevensvraag én tot een betere onderbouwing en vastlegging van de gemaakte afweging en (voorgesteld) besluit te komen.

Overheden ontdekken steeds meer mogelijkheden om hun taken beter en efficiënter uit te voeren door slim gebruik te maken van publieke en private gegevens. De praktijk laat echter ook zien dat bij overheden onzekerheden bestaan over hetgeen op dit gebied wenselijk, toegestaan en uitvoerbaar is. Daarom is er nu de WMK-toets ontwikkeld.

Wat is een WMK-toets?

De toets bevat een afwegingskader en een gedeeld begrippenkader waardoor organisaties op een gestructureerde manier zelfstandig een afweging te maken. Het afwegingskader bestaat uit een drietal hoofdvragen: Wat willen we? Wat mogen we? Wat kunnen we? Deze vragen worden via een aantal subvragen vanuit zowel een intern als extern perspectief beantwoord. Het is een toets die organisaties helpt om in de breedte te verkennen welke (juridische) kaders gelden voor gegevensgebruik (mogen), welke (technische) mogelijkheden er zijn (kunnen) en voor welk doel het gegevensgebruik zou worden ingezet (willen).

Voor wie is de WMK-toets?

Het afwegingskader is gemaakt voor overheden die met data(sets) werken. De toets is geschikt voor gebruik door materiedeskundigen, eventueel onder begeleiding van een WMK-adviseur of een collega die ervaring heeft met de toets.

Doorontwikkeling van prototype naar volwassen instrument

De WMK-toets heeft zijn toegevoegde waarde bewezen in het domein van de Belastingdienst en het GEO-domein. De toets wordt nu doorontwikkeld voor breder gebruik door hem in te zetten bij andere overheden in verschillende sectoren.
De Regieraad Gegevens ondersteunt deze doorontwikkeling door de toets in te zetten in de organisaties die de leden aansturen. Iedere organisatie die zelf ervaring heeft opgedaan met de toets begeleidt een volgende organisatie die de toets gaat gebruiken. Dit verdiept de kennis over de werking van de toets en houdt de kosten laag.
De toets is in de prototype-versie gratis te downloaden. Bij gebleken brede inzetbaarheid en grote vraag naar het instrument kan op termijn de toegankelijkheid van de toets worden verbeterd, bijvoorbeeld door er een app van te maken. Ook kan de toets op termijn onderdeel worden van de NORA en uitvoeringstoets zodat het gebruik van de toets geborgd is en overheden beter ondersteund worden bij afwegingen over een juist gebruik van gegevens.

Vervangt de WMK-toets andere instrumenten zoals de PIA?

Het is een toets aanvullend op een bestaand arsenaal, dat veelal – zoals de PIA (Privacy Impact Assessment) – een verdieping op één specifieke factor biedt. De WMK-toets is als het ware een pre-quick-scan die je inzet vóórdat je ‘zwaardere’ instrumenten inzet.

Hoe lang duurt een sessie?

Op basis van ervaringen met inmiddels een dozijn casussen, is vastgesteld dat een sessie met gemandateerde experts van betrokken bedrijfsonderdelen / stakeholders die zich goed hebben voorbereid en onder begeleiding van een WMK-adviseur/ervaren collega het meest effectief is. Doorgaans is een sessie van 1-1,5 uur voldoende om direct meer dan 90% duidelijkheid te verschaffen, waarbij tevens de resterende vragen/onderzoekspunten zijn geadresseerd.

Download de WMKtoets.