Het is voor de overheid een enorm uitdagend  om het Corona virus te managen. Het is enorme uitdaging om welke taak dan ook te volbrengen. Maar er ontstaan ook nieuwe vormen van samenwerking, omdat we op een andere manier gaan werken en onze taken anders moeten organiseren.

Persoonlijk zie ik het als een kans om oude patronen te doorbreken en samen te bouwen aan nieuwe organisaties die toekomst bestendig zijn. Maar daarvoor moeten we een aantal dingen uit het verleden loslaten.

Maar wat is ons verleden? Laten we het theoretische kader op naslaan

Taylor's scientific management heeft ons geleerd om tot verregaande arbeidsspecialisatie over te gaan

met strikte scheiding van planning en uitvoering en met een evenredige verdeling van werk en verantwoordelijkheid tussen werknemers en leiding.Daarbij is werken werknemers en leiding  samen in onderlinge afhankelijkheid. 

Max Weber heeft ons geleerd wat een overheidsbureaucratie is en hoe een ambtenaar daarin past. Hij ontwikkelde een zogenaamd ‘ideaaltype’ van bureaucratie. In een moderne maatschappij is bureaucratie volgens hem onmisbaar; het is ook de meest rationele en efficiënte manier om de overheid te runnen.

NPM heeft ons geleerd dat de vernieuwing worden beïnvloed door denkbeelden en termen uit de private sector. Wij sturen hierdoor op innovatief gericht zijn, proactief, ondernemend, klantgericht en op het onderzoek van mogelijkheden tot concurrentiebevordering. 

En we gebruiken tools zoals Prince2, LEAN en Agile om volop vooruit te bewegen en onderweg risico’s te minimaliseren, zodat we processen vitaal kunnen houden door procesoptimalisatie.

We gaan steeds meer procesgericht werken, maar de goede samenwerking binnen de organisatie blijft een uitdaging en er is weerstand bij veranderingen. We hebben daar ook een oplossing voor bedacht namelijk 21e -eeuwse vaardigheden. Het is zoveel wat je moeten kunnen en waar je aan moet werken, waardoor we onderweg soms uitgeput tot stilstand komen. We vragen een hoop van elkaar en verliezen de essentie uit het oog.

Bij de traditionele ambtenaar is het diepgeworteld om taakgericht te werken en verantwoording hierover af te leggen. De meesten zijn bang om fouten te maken dus houden ze vast aan wat ze kennen en kunnen. Daartegenover heb je de ambitieuze jonge ambtenaren van deze tijd. Ze hebben geleerd om zichtbaar te zijn en willen uitblinken in alles wat ze doen. Het zijn echte doeners! Hierdoor zijn ze mondiger, deinzen niet terug voor risico’s en eisen een hoop van de organisatie en de omgeving. Maar beide ambtenaren hebben één overeenkomst. Ze durven niet om toe te geven als een fout maken. De traditionele ambtenaar is bang om afgerekend te worden op zijn fouten. De ambitieuze ambtenaar is bang om toe te geven dat hij/zij iets niet weet. Dat horen ze te weten vanuit hun expertise dus het zinnetje “ ik weet niet hoe dit zit” is uit den boze.

Gelukkig helpt Corona een handje. Ze staan allemaal in eens voor een uitdaging wat niet eerder is voorgevallen en waar niemand eerder over na heeft gedacht, Coronacrisis ;-). 

Ze moeten samenwerken aan een gezamenlijke opgave. Ze moeten elkaar opzoeken, samen onderzoeken en de risico’s zo breed mogelijk afdekken. Ze moeten naar elkaar luisteren en brainstormen over de opgave. Ineens leren ze echt samen te werken en kunnen ze elkaar gemakkelijker vinden. Team of afdelingsgrenzen vervagen. Er is geen gedoe meer over wie, waar verantwoordelijk voor is en wie in de lijn zit. Niemand heeft nu de tijd om de administratieve taakbeschrijving uit te pluizen en ergens de proceseigenaarschap te beleggen. Ineens zitten we allemaal in het proces, helpen we elkaar qua expertise, schakelen we snel en maken we vaart qua besluitvorming. We zijn eigenaar van een gezamenlijk probleem dus staan en werken we als een team samen aan deze opgave.

Kunnen we dit patroon niet doorzetten na Corona en implementeren als organisatiefilosofie?