BREED - over de grenzen van informatie
NETWERK VOOR DE INNOVATIEVE INFORMATIEWERKER
Archiefdiensten halen beelden offline door auteursrechtenkwestie
Nieuwsuur van vrijdag 3 maart 2016 berichtte over de problemen die archiefdiensten ondervinden rondom aurteursrechtenkewesties. Link
Grote en kleine archieven hebben zo'n half miljoen afbeeldingen, zoals foto's, affiches en bouwtekeningen, van internet gehaald. Dat hebben de overheids- en particuliere archieven gedaan omdat er problemen zijn over de betaling van de auteursrechten.
De archieven zeggen dat ze er simpelweg het geld niet voor hebben. Ook hebben ze principiële bezwaren.
Digitalisering
Om foto’s, affiches en kranten niet verloren te laten gaan hebben archieven de afgelopen jaren miljoenen afbeeldingen gedigitaliseerd. Via internet kunnen scholieren, studenten en onderzoekers de beeldbanken thuis of op het werk doorzoeken. Die digitalisering heeft tientallen miljoenen euro's gekost.
Maar op dit moment zijn in ieder geval een half miljoen afbeeldingen niet meer zichtbaar op internet, zegt Chantal Keijsper, voorzitter van BRAIN, de brancheorganisatie van archiefinstellingen. "Ook zijn er miljoenen krantenpagina's van internet gehaald door de auteursrechtenkwestie. En een heleboel instellingen stoppen of zetten niet op internet wat ze inmiddels wel gedigitaliseerd hebben."
Voorafgaand aan publicatie moet de maker, professioneel of amateur, altijd toestemming worden gevraagd. "De belangrijkste reden om het materiaal nu van internet te halen is dat de archieven niet voldoende geld en mankracht hebben om de auteursrechten voor grote collecties en digitaliseringsprojecten uit te zoeken."
"De archieven hadden in onze ogen bij de aanvang van de projecten zich moeten realiseren dat er ook auteursrechten bestaan. Digitalisering is heel erg kostbaar", zegt directeur Vincent van de Eijnde van Pictoright, de auteursrechtenorganisatie voor fotografen, ontwerpers en beeldend kunstenaars.
"Ze hebben heel veel kosten gemaakt en nu blijkt aan het eind van de rit dat er geen geld is voor de auteursrechten. Wij vinden het niet terecht dat de fotografen daarvan de dupe moeten worden."
Om schadeclaims te voorkomen, kunnen archieven de auteursrechten, die gelden tot 70 jaar na de dood van de maker, ook in een keer afkopen. Een klein archief kost het een paar duizend euro, grote archieven zijn er al snel 15.000 euro aan kwijt. Maar niet alleen geld is het probleem, er zijn ook principiële bezwaren.
"Wij hebben geen enkele commerciële doelstelling", zegt directeur Jantje Steenhuis van het Stadsarchief Rotterdam. "De beeldbanken zijn bedoeld voor gebruikers als studenten en onderzoekers. Bovendien stellen we het materiaal alleen ter beschikking in heel lage resoluties waardoor je er geen misbruik van kan maken.”
Om de foto’s, affiches of bouwtekeningen te kunnen inzien, moeten gebruikers nu naar de studiezaal van het archief gaan. "Dat is bizar en niet meer van deze tijd. Vooral jongeren zijn gewend online te kijken. Je loopt het risico dat een grote groep mensen dit materiaal niet meer zal raadplegen", zegt Steenhuis.
Archieven, bibliotheken en musea, de zogeheten erfgoedsector, willen nu met minister Jet Bussemaker om tafel om samen naar een oplossing te zoeken. "De structurele oplossing zit in de aanpassing van de auteursrechtwetgeving", zegt BRAIN-voorzitter Keijsper.
"Wij willen een uitzonderingspositie voor deze sector, zodat we de beelden op een lage resolutie gewoon kunnen publiceren en de samenleving gebruik kan blijven maken van onze collecties. Voor de korte termijn zien wij de oplossing in een fonds dat het mogelijk maakt om in een keer de rechten voor die grote historische collectie af te kopen."
Opmerking
-
Reactie van MGroels op 23 Maart 2016 op 13.12
-
Zo gek was de vergelijking misschien toch niet, zie deze blog van Bob Coret: Blog Let op met gebruik van andermans werk!
-
Reactie van Yvonne Welings op 7 Maart 2016 op 10.11
-
Misschien goed om te weten dat gemeentelijke fotocollecties vaak na 20 jaar of eerder worden overgebracht naar een archiefbewaarplaats. Het feit dat die collecties eerder worden overgenomen is het feit dat DIV-medewerkers vaak geen kennis hebben op het gebied van AV.
Een bekende categorie vormen de luchtfoto's. Worden altijd aangekocht door gemeenten, de auteursrechten worden dan niet vastgelegd. Sinds twee jaar wordt dat bij de gemeente Tilburg nu wel gedaan, opdat een ieder vrijelijk kan beschikken over de foto's.
-
-
Inloggen digid staat daar geheel los van auteursrechten. Het gaat vooral verwezen werken, waar men niet kan achterhalen wie de fotograaf is.
Overigens hebben we het hier ook over gemeentelijke fotocollecties.
-
-
Klopt, maar je moet wel met DigiD inloggen. Daarnaast zou het natuurlijk best kunnen dat er bij gemeentes net zo goed iets te makkelijk gedaan wordt over auteursrechten als bij de erfgoedsector. Ik wil alleen maar aangeven dat ik het punt van "de fotografen" ook wel kan begrijpen en dat het verschil in commercieel en niet-commercieel niet zo veel uitmaakt.
-
-
Deze vergelijking gaat erg scheef, de gemeente Tilburg toont toch ook bouwarchieven ?
-
-
"Wij hebben geen enkele commerciële doelstelling", zegt directeur Jantje Steenhuis van het Stadsarchief Rotterdam.
Dat zeggen ze bij ThePirateBay of zulk soort instanties ook, maar dat wordt niet echt gewaardeerd door de antipiraterij (zoals BREIN). "Daar" bieden ze ook materiaal aan waar auteursrechten op berusten, die niet voor niet-commerciële doeleinden mag worden gebruikt. De resolutie en ondertiteling zijn ook niet helemaal zoals het eigenlijk zou horen, net als bij het archiefbeeldmateriaal. Of gaat deze vergelijking te ver en net wat scheef?
Partner(s)
Sponsor(s)
Direct naar...
© 2024 Gemaakt door Marco Klerks.
Verzorgd door
Je moet lid zijn van BREED - over de grenzen van informatie om reacties te kunnen toevoegen!
Wordt lid van BREED - over de grenzen van informatie