Website NautaDutilh en Recht ICT

De Afdeling bestuursrecht van de Raad van State heeft met zijn uitspraak van 8 maart 2017 verhelderd dat de Archiefwet geen ruimte laat voor gedeeltelijke openbaarmaking van documenten, bijvoorbeeld via het 'weglakken' zoals bekend van de Wob.

In beginsel dienen overheden op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) op verzoek van een ieder informatie over bestuurlijke aangelegenheden openbaar te maken (artikel 3 Wob). Het is echter algemeen bekend dat overheden geregeld delen van de opgevraagde informatie 'weglakken'. Van opgevraagde stukken worden in dat geval delen zwart gemaakt om de desbetreffende informatie onleesbaar te maken. 'Weglakken' (of een stuk integraal niet delen) is toegestaan op basis van de gronden te vinden in de artikelen 10 en 11 van de Wob. Dit is bijvoorbeeld het geval bij staatsgeheimen of de persoonlijke beleidsopvatting van een ambtenaar. 

De Archiefwet kent een ander systeem. Deze wet bepaalt dat sommige bescheiden van de overheid (documenten, foto's, etc.) bewaard moet blijven, en dat deze bescheiden in beginsel openbaar zijn. Bij toevoeging aan het archief kunnen deze bescheiden echter door de archiefhouder een openbaarmakingsbeperking opgelegd krijgen (zie artikel 15 - 17 Archiefwet). Deze beperking geldt vervolgens voor het gehele document, waardoor ook wel van een 'documentensysteem' wordt gesproken. Dit is anders dan de Wob waar niet het document op zich, maar specifieke informatie niet openbaar wordt gemaakt.  Bij de Wob wordt dan ook wel van een 'informatiesysteem' gesproken.

De recente uitspraak van de Afdeling verheldert dat het verschil tussen deze systemen ertoe leidt dat 'weglakken' alleen bij de Wob mogelijk is. De beperking van openbaarheid ziet bij de Archiefwet immers, anders dan bij de Wob, op het gehele document op zich. "Bij dit stelsel past niet dat de rijksarchivaris een document bewerkt - bijvoorbeeld door het te anonimiseren - alvorens daarin inzage te geven." (ABRvS 8 maart 2017, ECLI:NL:RVS:2017:620, r.o. 4.1.) Het standpunt van appellant dat de rijksarchivaris gevraagde bescheiden na 'weglakken' van onderdelen alsnog had kunnen verstrekken, wordt dan ook niet gevolgd.

Overigens geldt dat als bescheiden daadwerkelijk naar het archief zijn overgebracht en het bestuursorgaan er zelf niet meer over beschikt, de documenten in beginsel niet meer te 'Wob'en' zijn. Deze overdracht vindt plaats na 20 jaar (artikel 12 Archiefwet). Om documenten eventueel vervroegd naar het archief over te brengen, moet het archief daarvoor toestemming geven (artikel 13 Archiefwet).