BREED - over de grenzen van informatie

NETWERK VOOR DE INNOVATIEVE INFORMATIEWERKER

Afname openbaarheid nieuwe archiefwet (dossiernummer 35968)

Een van onze grote staatsmannen Thorbecke zei ooit over het begrip openbaarheid:

"Openbaarheid dat is de groote, algemeene school van politische opvoeding, waar zij bestaat is de vorming van een afzonderlijken stand voor het staatsbestuur in het algemeen niet meer nodig"

Tja, kijken we nu naar de Archiefwet2021, die in 2023 in zou kunnen gaan, dan zien we echter een afname dan een toename van de openbaarheid. De geheimhouding neemt eerder toe dan af.

Dat is reden waarom archivarissen vandaag een brief hebben gestuurd aan de Tweede Kamer. Laten we hopen dat de feedback wel serieus wordt genomen.

Wij kunnen ons voorstellen dat je het niet eens bent met de inhoud. Ook dat horen we graag. De inhoud van de oproep is bijgevoegd.

Oproep%20inzake%20nieuwe%20archiefwet%20aan%20de%20leden%20van%20de...

Vind ik leuk

0 leden vinden dit leuk

Opmerking

Je moet lid zijn van BREED - over de grenzen van informatie om reacties te kunnen toevoegen!

Wordt lid van BREED - over de grenzen van informatie

Reactie van Yvonne Welings op 30 November 2021 op 13.09: Amsterdam was wat mij betreft nummer 1 wat reacties, echt zo goed!

Reactie van Yvonne Welings op 30 November 2021 op 13.08: Het was een take it of leave it verzoek.

Reactie van Rens op 30 November 2021 op 12.48: Klopt wat je zegt over archiveren by design Yvonne versus verduurzamen na 10/20 jaar, zo zie ik het ook. Daarom vind ik het zonde dat jullie daar in de brief niks over zeggen.

Zelf heb ik ook samen met een aantal collega's deelgenomen aan de internetconsultatie (zie hier onze bijdrage) en daar is inderdaad weinig tot niets mee gedaan.

Reactie van Yvonne Welings op 30 November 2021 op 11.43: Introductie van de mogelijkheid tot het bewaren van digitale informatie ’aan de bron’ in plaats van
overbrenging naar de archiefbewaarplaats is gewenst. Dit omdat die informatie frequent wordt geraadpleegd.
Ook bij de (grotere) gemeenten zijn er veel data bij diensten en is er behoefte aan bewaren bij de bron. Veel overheidsinformatie is al actief openbaar gemaakt voor overbrenging naar de archiefbewaarplaats. De Woo en de Bekendmakingswet zullen die tendens versterken. Om informatie pas te verduurzamen op het tijdstip van overbrenging is niet de essentie van het begrip archivering bij design en ben je in veel gevallen ook te laat.
Archivering by design start bij het inrichten van het werkproces.

Reactie van Yvonne Welings op 30 November 2021 op 11.42: Rens, dank voor je reactie. De reden voor mij om wel te onderschrijven is het feit dat de internetconsultatie, ook die van Adrie, niet echt serieus is genomen evenmin als die van de Raad van State over de rol van BZK.

En de trein dendert maar voort....

Zie ook 20200115Commentaar%20op%20voorontwerp%20Archiefwet%202021.pdf

Reactie van Rens op 30 November 2021 op 11.03: Een hele sterke reactie van Adrie, die onderschrijf ik volledig.

Wat betreft de inhoud van de brief, dat zie ik persoonlijk echt anders. Een voorwaarde voor ontheffing van overbrenging, is volgens mij dat in de bron de nodige maatregelen worden getroffen ten aanzien van toegankelijkheid. Als archivarissen vinden dat e.e.a. op dat vlak onvoldoende is uitgewerkt, dan was het sterk geweest om concrete voorstellen te doen ten aanzien van de voorwaarden voor zo'n ontheffing. Nu lees ik alleen maar dat archivarissen het hele principe van bewaren bij de bron willen tegenhouden. Wel mopperen dat het niet goed is, maar geen enkel voorstel doen voor hoe het dan wel moet. Lekker makkelijk. Dan denk ik: zien deze archivarissen bewaren bij de bron soms als een bedreiging voor hun eigen relevantie en voortbestaan?

Er valt best wat aan te merken op de nieuwe Archiefwet, ik ben zelf ook niet onverdeeld enthousiast, maar de beweging naar 'bewaren bij de bron' vind ik nu juist wel een positieve ontwikkeling.

Reactie van Yvonne Welings op 29 November 2021 op 15.34: Helder Adrie, dank dat je de moeite hebt genomen om te reageren.

Reactie van Adrie Spruit op 29 November 2021 op 15.23

Ik ben vorige week benaderd om de brief mede te onderteken. Ik heb dat bewust en met een onderbouwing naar de initiatiefnemers niet gedaan. Want de brief gaat niet over de kern van het probleem en dat is dat niet is gekozen voor één samenhangende set van regels voor de openbaarheid van overheidsinformatie. Juist dat had nu goed gekund, met én de nieuwe Woo én de nieuwe Archiefwet, twee voorstellen waaraan de afgelopen jaren is gesleuteld. Wat daarvoor nodig was, was samenwerking tussen BZK en OCW.

Nu zit er een rare knip in die regels daar waar het regime voor openbaarheid wisselt van vallend onder de Woo naar vallend onder de nieuwe Archiefwet. Dat oplossen met een pleidooi om 'bewaren bij de bron op het niveau van organisaties' lastiger te maken of min of meer te blokkeren, komt op mij over als op z'n minst een 'bijzondere' oplossing.

Natuurlijk, ook aspecten rond openbaarheid veranderen in de tijd. Ik probeer ze te benoemen:

voor degenen die informatie willen raadplegen en gebruiken is het belang van openbaarheid vaak groter naarmate datgene waarover de informatie gaat actueler is. Dat belang neemt dus vaak in de loop van de tijd af;
voor degenen of de onderwerpen waarover openbaar te maken informatie gaat, is de mogelijke schade door het openbaar maken ervan vaak ook het grootst als de informatie nog nieuw is en over actuele gebeurtenissen gaat. Ook dit belang neemt dus vaak in de loop van de tijd af.

Twee belangen die je ook in regels en dus wetgeving in evenwicht moet brengen. Dat de factor tijd daarbij een rol speelt, had geen belemmering hoeven zijn om er een integrale set van regels voor op te stellen.

Ik heb er mijn reactie destijds in het kader van de internetconsultatie voor de nieuwe Archiefwet nog eens op nagekeken. En jawel, daar staat het nog steeds, cursief gedrukt in die reactie, op internet te vinden: Het moment van overbrenging is een vreemde knip in het regime voor de openbaarheid van overheidsinformatie, met een toelichting erbij.

En als laatste. De motie van Gert-Jan Segers destijds was ongetwijfeld goed bedoeld. Maar ik heb sowieso nooit begrepen waarom overbrengen na uiterlijk 10 jaar in plaats van na uiterlijk 20 jaar zal gaan zorgen voor beter openbaar maken en beter archiveren. De grootste problemen met openbaarmaking doen zich vaak voor kort na het creëren van informatie als hetgeen waarover de informatie gaat nog actueel is. En we weten tegenwoordig ook heel goed dat je niet goed archiveren niet moet gaan oplossen na 10 of 20 jaar, maar dat je goed archiveren al moet regelen en doen bij het creëren van informatie.