In 2022 spreken we over de Archiefwet2021, die in januari 2024 in werking gaat treden. Een issue, dat archivarissen sterk bezig houdt, is het schrappen van de diploma-eis in deze wet.

Archiefdiensten zijn veranderd

Archiefdiensten zijn de laatste jaren als gevolg van technologische ontwikkelingen en digitalisering sterk veranderd. Daarnaast vraagt de sterke juridisering zoals de AVG ook om andere kennis. Een archiefdienst opereert vaak niet langer als een erfgoedinstelling, maar investeert steeds meer om gesprekspartner te zijn bij overheden over digitale duurzaamheid. Een al werkende archivaris kan op de ene dag als adviseur optreden om te adviseren over de archivering van algoritmes en de andere dag een charter uit 1340 veilig stellen. Dat zijn uitersten, waarvan je de vraag kan stellen of dat in een functionaris kan worden verenigd. In de praktijk leidt dit vraagstuk vaak tot schaalvergroting van de archiefdiensten. Als eenpitter red je het gewoon niet.

Braindrain archivarissen

Vaak oudere archivarissen hebben de digitale transformatie meegemaakt en beschikken (niet altijd) nog de kennis over beide takken van sport. Juist die kennis is wezenlijk voor het beheer van de statische archieven, kennis, die van generatie op generatie bij diensten is overgedragen. Met het vertrek verdwijnt ook deze kennis. Opgeleide archivarissen aantrekken is geen sinecure, de weg van een tweede master aan de UvA is duur en de Reinwardt Academie richt zich meer op erfgoed.

Geen kwaliteitsregister

Als alternatief voor het vervallen van de accreditatie door de Minister van OCW zou er een kwaliteitsregister komen. De KVAN ging met het schrappen van de diploma-eis op deze voorwaarde akkoord. Nu het duidelijk is dat het kwaliteitsregister er niet gaat komen, wijzigde KVAN haar standpunt over de diploma-eis. Is dit geen weg of no return? De nieuwe Algemeen Rijksarchivaris heeft al geen diploma, zegt in het laatste Archievenblad ook niet voornemens te zijn alsnog de opleiding te gaan volgen. Hoe anders was de opvatting rond 2009 in de gelederen van archivarissen toen Martin Berendse wel zijn diploma moest gaan halen. 

Relletje rond rijksarchivaris | Trouw

Hoe nu verder?

Hoe zie jij die ontwikkeling? Heeft de Minister van OC en W het kind met het badwater weggegooid, wordt de rol door anderen overgenomen en hoe zit het dan met het stiefkind erfgoed?