Van Analyse via Discussie naar Analyse

SOD-Opleidingen is de laatste maanden bezig geweest met het op papier zetten van haar visie op de ontwikkeling van het vakgebied. De eerste resultaten van deze Analysedelen wij graag met u. Hiermee verwachten wij een brede Discussie (dialoog) op te starten over de principes en de gevolgen hiervan voor de (D)IV-er. Het resultaat van deze dialoog vol aanscherpingen en verfijningen moet leiden tot een herkenbare, ambitieuze en tegelijkertijd realistische Visie. Een visie die door ons allen is neergezet.

De visie kent ‘ijkpunten’; principes, die aansluiten bij overheidsbrede kaders zoals de Baseline Informatiehuishouding, NORA en Nederland Open in Verbinding. De visie valt uiteen in vijf algemene principes op het gebied van organisatie en (verander)management in relatie tot informatievoorziening. Deze principes bieden we de komende tijd in 5 verschillende postings ter discussie aan op diverse social media platforms (BREED, SOD-Online, Ambtenaar2.0, LinkedIN en Share2Connect). SOD-Opleidingen ziet uit deze 5 principes een 2-tal consequenties ontstaan voor de DIV-er van de toekomst. Ook deze bieden wij hier ter discussie aan.

Principe 1: In een volstrekt digitale wereld

De relatie tussen overheid en burger blijft de komende jaren, onder invloed van de evolutie van het internet, veranderen. Op en rond het internet ontstaan dagelijks vele toepassingen, die het gedrag, de bezigheden en de interesses van de gebruiker bepalen. Deze ontwikkelingen maken online samenwerking mogelijk, faciliteren de opbouw van expertise-netwerken, informatie uitwisseling (social networking) en voorzien in ‘maatwerk’ ondersteuning. Ook technologische ontwikkelingen zoals de mobile devices (continue on-line met smartphones, i-pads etcetera) stimuleren deze ontwikkelingen.

De emancipatie van de gebruiker in een web 2.0 omgeving blijft niet zonder gevolgen. De user generated state is vooralsnog een utopie, maar burgers spelen nu al een actievere rol in de dienstverleningsrelatie met de overheid. Zij ontwikkelen zich tot partners in het publieke domein.

Overheidsorganisaties moeten daarom flexibeler acteren en vaker samenwerken met derden op basis van gedeelde belangen en complementaire kennis. Input vanuit ‘the crowd’ vormt een wezenlijk onderdeel van beleidsvorming; ambtenaren en bestuur co-creëren met burgers en bedrijven. We spreken al van ‘Gov 2.0-2 en zien daarin mogelijkheden voor de revitalisering van de overheid: het weer bij elkaar brengen van besturing en mensen. Kennisdeling, ‘vragen stellen’. Het gebeurt meer en meer; niet meer via Google, maar vooral aan elkaar (denk bijvoorbeeld aan Twitter met de #durftevragen).

Deze ingrijpende ontwikkeling heeft grote invloed op de primaire processen van de overheid. Ook de informatievoorziening als ondersteunende functie moet daarom mee ontwikkelen. Aan welke eisen de informatievoorziening in de toekomst moet voldoen, is niet nauwkeurig te voorspellen. Wat we wel zeker weten, is dat we eerst de zaak op orde moeten krijgen voordat we kunnen spreken van een optimale uitwisselbaarheid van informatie en een werkbare samenwerkingsrelatie met burgers.

Niet alleen de relatie met de burger verandert onder invloed van de technologische

ontwikkelingen. Ook de verhoudingen binnen de overheid zelf veranderen drastisch. De overheid beweegt richting ‘Het Nieuwe Werken’. Technologische vernieuwingen werken als aanjager voor een andere inrichting en besturing van (kennis)werk. Het gaat om vernieuwing van de werkprocessen, de fysieke werkplek, de organisatiestructuur en -cultuur, de managementstijl en de mentaliteit van de werknemers en managers. Denk hierbij aan een andere manier van leidinggeven; niet meer command & control, maar een wijze waarin leiderschap bestaat uit coaching en advisering. Vertrouwen, samenwerken, zelfstandigheid en vitaliteit zijn voorname steekwoorden in deze nieuwe organisatievorm.

De overheid ontwikkelt zich tot een doeltreffende, doelmatige en transparante organisatie. Het primaire proces is leidend. Ambtenaren werken tijd-, plaats-, organisatie- en apparaatonafhankelijk, werken meer en beter samen en zetten hun  kennis en ervaring doelgericht in. Ook dat genereert een veranderende ondersteuningsbehoefte en triggert ontwikkelingen in de informatievoorziening. De term ‘open’ is nu heel relevant. Een Open Overheid is meer dan een overheid die ‘open source’ software en ‘open standaarden’ toepast. Het betekent ook open inhoud (content) en hergebruik van data en gegevens. Dit alles voor een kwalitatief betere dienstverlening. 

Het internet blijft zich ontwikkelen als steeds intelligenter opererend geheel. Hoe meer wij op het internet doen, hoe meer informatie over ons gedrag, onze bezigheden en onze interesses beschikbaar zijn. Met die informatie is het web van de toekomst in staat om ons proactief te bedienen met gegevens en diensten die ons van nut kunnen zijn.

De uitwisselbaarheid van informatie is daarin essentieel. Meegaan met deze ontwikkelingen is niet alleen nodig om als overheid met minder mensen beter te presteren en goed met de samenleving te communiceren, maar ook om een aantrekkelijke werkgever te zijn en te blijven.