BREED - over de grenzen van informatie

NETWERK VOOR DE INNOVATIEVE INFORMATIEWERKER

Maken alleen de bibliotheken burgers digivaardiger ?

Het kabinet wil dat burgers en bedrijven vanaf 2017 alle zaken met de overheid digitaal kunnen afhandelen. Voor een deel van de Nederlanders is dat een moeilijke opgave, omdat zij niet of niet helemaal digitaal vaardig zijn. Zij hebben ondersteuning nodig om digitaal zelfredzaam te worden. De Bibliotheek kan er in samenwerking met de gemeente voor zorgen dat alle mensen de hulp krijgen die zij nodig hebben. Als lokaal educatief centrum is de Bibliotheek de aangewezen plek waar iedereen zijn digitale vaardigheden kan vergroten.

Dit is de begintekst uit de nieuwe brochure over burgers en e-overheid en de rol van bibliotheken ? (link)

De vraag is of de bibliotheken echt alle doelgroepen kunnen bereiken. Persoonlijk denk ik van niet omdat veel Nederlanders geen gebruik maken van de diensten van een bibliotheek. Daarnaast erkennen veel gemeenten dat bijvoorbeeld voor analfabeten een alternatief moet worden geboden en houden daar ook rekening mee.

Hoe zie jij de rol ?

Vind ik leuk

1 lid vind dit leuk

▶ Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van jack karelse op 23 September 2015 op 13.43

Digitaal vaardig, digitaal zelfredzaam. Het gaat hier ook over mediawijsheid, maar dan voor volwassenen.
In 2005 publiceerde de Raad voor Cultuur het rapport Mediawijsheid - de ontwikkeling van nieuw burgerschap. De Raad definieert mediawijsheid als 'het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld'.

Met de 'fundamenteel gemedialiseerde wereld' bedoelt de Raad aan te geven dat media overal zijn: ze vormen niet langer elementen in de omgeving, maar zijn de omgeving. Mediawijsheid is in de ogen van de Raad van belang voor vrijwel iedereen in de samenleving. Steeds meer partijen zijn immers naast mediaconsument ook mediaproducent en dienen voldoende mediawijs te zijn. Dat de Raad het bij het rechte eind heeft blijkt vandaag de dag onder meer uit het gebruik van sociale media. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheden om je eigen boek uit te brengen en muziek, foto's en filmpjes te verspreiden.

Onder meer op basis van het rapport van de RvC hebben Liesbeth Hop en Bamber Delver in 2007 het initiatief genomen voor de Nationale Opleiding MediaCoach. Deze opleiding richt zich op het opleiden van mediacoaches, werkzaam in onder ander het onderwijs en bibliotheken. Deze mediacoaches zijn na de opleiding in staat activiteiten te ontwikkelen voor de jeugd tot circa 16 jaar. Uitgangspunt hierbij is om kinderen en jongeren die begeleiding te bieden die nodig is om zich te ontwikkelen tot bewuste, kritische en actieve mediagebruikers. Onderwerpen die in de opleiding aan bod komen zijn bijvoorbeeld cyberpesten, de invloed van reclame, eigen mediavaardigheden en het beoordelen van mediabronnen.
Veel deelnemers aan de opleiding kwamen oorspronkelijk uit de bibliotheek en het onderwijs. Het is goed dat bibliotheken dit oppakken, maar zij zijn zeker niet de enigen die een rol kunnen spelen om de samenleving mediawijs of digitaal vaardig te maken.

Wanneer mediawijs?

In het boek 'De WIFI generatie' worden een aantal factoren genoemd:

Mediabewustzijn: de mate waarin iemand bewust is van de rol die media in het dagelijks leven spelen en van de mate waarin iemand afhankelijk is van media. Met andere woorden: hoe belangrijk zijn media in het dagelijks leven en hoe ga je er mee om?
Mediabegrip: inzicht in de factoren die een rol spelen bij het tot stand komen van mediaboodschappen. Het gaat hierbij om professionele factoren (wie is de maker, wat is de 'handtekening' van de maker?), economische factoren (de invloed van commercie), sociaal-culturele factoren (wereldbeeld, geldende normen en waarden), politieke factoren (het herkennen van politieke invloeden).
Mediahouding: de mate waarin sprake is van kritisch vermogen om de invloed van media te beoordelen.
Mediagedrag: het verantwoord om kunnen gaan met media, als mediaconsument en als mediaproducent.

Mediawijsheid bij de overheid

In de omgeving van de veranderende, transparante overheid en de ambtenaar 2.0 verdient mediawijsheid een prominente plaats. Voor overheidsorganisaties die zich aan het richten zijn op internetdienstverlening is het van groot belang dat de eigen medewerkers voldoende toegerust zijn op het gebruik van de media, dan wel zich bewust zijn van de waarde van de diverse media voor de organisatie en de klanten van de organisatie.

In de visie op 'Het Nieuwe werken bij het Rijk' wordt aangegeven dat digitale inzichten en vaardigheden van groot belang zijn voor ambtenaren (van de toekomst) om hun doelen te bereiken. Veel werknemers hebben de behoefte om meer inzicht te krijgen in wat er online mogelijk is. Wat kun je waarvoor inzetten? Hoe start ik als ambtenaar een online community rond mijn beleidsthema? Hoe kan ik online sociale netwerken benutten? Hoe zet ik crowdsource-technieken in voor het genereren van ideeën en oplossingen voor een maatschappelijk probleem? Waar kan ik documenten of data beschikbaar maken voor de samenleving? Wat zijn de mogelijkheden en wat zijn de risico's?

In de visie wordt verder gesteld dat deze overheid kan worden gerealiseerd door en met de medewerkers. Deze medewerkers worden centraal gesteld binnen de werkprocessen en krijgen – binnen bepaalde grenzen - ruimte en vrijheid om te bepalen hoe, waar, wanneer en waarmee zij werken. Ook biedt (de visie op) het nieuwe werken "aanknopingspunten om de meer traditionele rollen van ambtenaren te moderniseren en de nieuwere rollen te ontwikkelen".

Uit de visie blijkt dus het belang van mediawijsheid, ook voor de overheid.

De mediacoach bij de overheid

Het gebruik van sociale media en online mogelijkheden stelt organisaties voor nieuwe vragen en uitdagingen. Dit geldt voor diverse disciplines die in organisaties werkzaam zijn, zoals communicatie, voorlichting en informatiebeheer.

Een mediacoach richt zich op het bevorderen van mediawijsheid: de kennis, vaardigheden en houding op basis waarvan mensen in staat zijn te functioneren in een wereld waarin media een belangrijke rol spelen. Mensen die mediawijs zijn, zijn zich onder andere bewust van de aanwezigheid en de invloed van media en zijn in staat hier op verantwoorde wijze gebruik van te maken, als consument en als producent van informatie.

Voor medewerkers binnen (overheids)organisaties dient het verantwoord omgaan met organisatiespecifieke informatie hier aan toegevoegd te worden.Binnen de context van (overheids)organisaties heb ik mediawijsheid daarom uitgebreid of aangevuld tot 'informatiebewust werken', een concept waarin ontwikkelingen in overheidsorganisaties, informatiebeheer en mediawijsheid ontmoeten.

Informatiebewust werken

Onderwerpen binnen het geheel van 'Informatiebewust werken' zijn:

Het kader van 'informatiebewust werken', waaronder een uitleg van begrippen en uitganspunten, zoals mediawijsheid, ontwikkelingen binnen de overheid en information governance;
informatiehuishouding en verantwoording, waarin de brug wordt geslagen tussen de dagelijkse werkpraktijk van medewerkers, het gebruik van informatie/media en de vastlegging van informatie ten behoeve van bewijs en verantwoording;
communicatie en voorlichting, waaronder doelen en uitgangspunten van het communicatiebeleid van de organisatie en ontwikkelingen als webcare en reputatiemanagement;
samenwerking binnen de organisatie: de interne uitwisseling en deling van informatie, bijvoorbeeld via informatiesystemen en interne sociale media;
samenwerking buiten de organisatie, waaronder co-creatie, burgerparticipatie, crowdsourcing en het gebruik van sociale media;
risicomanagement, ofwel risico's en beveiligingsmogelijkheden rondom het gebruik van informatie;
privacy en bescherming van persoonsgegevens, zowel wat betreft de eigen privacy als de bescherming van persoonsgegevens van burgers;
tools en tips: hulpmiddelen en best practices.

Informatiebewust werken vanuit informatiebeheer

De invulling van het informatiebewust werken kan geïnitieerd worden door of vanuit het informatiebeheer. Het kan echter ook vanuit andere disciplines ingevuld worden (onder meer kan gedacht kan worden aan communicatiemedewerkers), zolang maar niet uitdrukkelijk vanuit de eigen discipline wordt gewerkt. Vanuit informatiebeheer dient bijvoorbeeld naar meer dan de (on)mogelijkheden van archivering van sociale mediaberichten gekeken te worden!

Informatiebeheer is wellicht een voor de hand liggende discipline om het informatiebewust werken op te pakken. Immers, zij hebben tot op zekere hoogte kennis en ervaring rondom het omgaan met informatie van de organisatie.

Dus als wij mensen op de werkplek digitaal vaardig maken, hebben we ook alweer een flinke groep te pakken!

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Yvonne Welings op 23 September 2015 op 13.54

@Jack, dank voor de uitgebreide toelichting.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van jack karelse op 23 September 2015 op 14.02

het is een mogelijkheid!

Brede aandacht en benadering vanuit verschillende hoeken is gewenst.
zie ook nog http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/awti-te-weinig-aan...

of http://www.awti.nl/upload/documents/publicaties/tekst/Klaar-voor-de...

Yvonne Welings zei:

@Jack, dank voor de uitgebreide toelichting.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Ingmar Koch op 18 Februari 2016 op 20.19

"De Belastingdienst, de Koninklijke Bibliotheek (KB) en de openbare bibliotheken gaan samenwerken om mensen te helpen in hun contact met de e-overheid." https://www.kb.nl/nieuws/2016/belastingdienst-en-koninklijke-biblio...