Lagere overheden

Provincies, gemeenten en waterschappen zijn allen lagere overheden. in de bestaande Archiefwet uit 1995 is er nooit een bepaling over interbestuurlijk toezicht op provincies opgenomen. Wellicht was dat ook niet zo vreemd, want vanaf 2012 zijn er provinciale archivarissen aangesteld. Pas vanaf 1 januari 2013 is de zorg voor de overgebrachte provinciale archiefbescheiden bij gedeputeerde staten belegd. Tot die tijd nam het rijk de verantwoording hiervoor.

Wet RGT 2012 en provincie- en gemeentewet

Tot 1 oktober 2012

• Basis toezicht: Archiefwet
• Inspectiebezoeken door provincie
• Wettelijk proactief optreden provincie, goedkeuringen vooraf
• Sanctie Archiefwet: Bestuursdwang mogelijk volgens regels Awb

Vanaf 1 oktober 2012

• Basis toezicht: Gemeentewet
• Gemeente/waterschap levert info aan provincie
• Achteraf ingrijpen provincie via interventieladder (7 treden)
• Sancties Gemeentewet: Schorsen/vernietigen en in de plaats treden bij taakverwaarlozing

Ook de provinciewet is in oktober 2012 gewijzigd. Het Ministerie van BZK zou op eenzelfde manier toezicht kunnen houden op provincies zoals ze dat ook doet met op ander terreinen zoals financiën. In de praktijk gebeurt dit niet.

Geen vertaling in de nieuwe Archiefwet

Je zou verwachten dat de wetswijziging ook is doorgevoerd in de nieuwe Archiefwet 2021. Het wordt wel genoemd: maar interbestuurlijk uitgeoefend met de generieke instrumenten van de Provinciewet, Gemeentewet, en Waterschapswet.

Toch zie je hiervan niets terug in de nieuwe Archiefwet:

Geen artikel zoals:

Verantwoordelijk overheidsorgaan voor de documenten van een provincie is het college van gedeputeerde staten, overeenkomstig een door de provinciale Staten vast te stellen verordening die aan de Minister van BzK wordt medegedeeld.

Is dit een bewuste keuze of is hier niet verder over nagedacht? Waarom bij de ene bestuurslaag wel die extra regels en de andere niet? In de memorie van toelichting wordt hierover niets gemotiveerd.